Bilimsel olarak Mermer; metamorfik hareketler sonucu kireç taşının ısı ve basınca maruz kalarak kalker ve dolomitik kalkerlerin yeniden kristalleşmesiyle oluşan doğal maden türüdür. Başkalaşım (metamorfizma) süreci geçirerek zamanla meydana gelen mermerin bileşenlerinin %90-98’ini kimyasal bir bileşik olan Kalsiyum Karbonat (CaCO3) oluşturur ve az miktarda da Magnezyum Karbonat (MgCO3) içerir. Heterojen bir yapıya sahip mermerde bulunan ana mineral kalsit olmakla beraber düşük oranda silika, silis, feldspat, mika, fluorin, demiroksit ve farklı organik maddeler de bulunabilir. Bunların dışında; mika, kil, kuvars, pirit, demir oksit ve grafit gibi diğer mineralleri de içerebilir. Mermer sadece kalsit ve dolomitten oluşabileceği gibi ayrıca feldispat, kuvars, epidot, aktinolit ve tremolit gibi minerallerden de oluşabilir.
Mermerin Sektördeki Resmi Tanımı
Jeolojik olarak aynı tanıma girmeseler de; endüstriyel sektörde kesilip ebatlanan, parlatılan ve cilalanan her cins taş mermer olarak kabul görür. 5 Haziran 2004 tarihli ve 25483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanununa göre; kalker, traverten, kumtaşo, gnays, kuvarsit, granit, siyenit, serpantin, andezit, bazalt gibi magmatik taşlar da mermer tanımına dahil edilmiştir. Genel olarak doğada bulunan tüm renkleri içerebilen ve kireç taşı olarak da bilinen mermer, ağırlıklı olarak beyaz, gri ve kırmızı renge sahiptir. Başkalaşım evresine ve bulunduğu bölgesel şartlara bağlı olarak; sarı, pembe, kırmızı, mavimtırak, esmerimsi ve siyah gibi renklerde de olabilir.
Mermer Türleri ve Sınıflandırılması
Mermer görünümü ve yapısı itibariyle hayranlık uyandıran bir oluşum ve gelişim sürecine sahip doğal taştır. Kimyasal, mineralojik ve fiziksel özellikleri benzer doğal taşlara göre daha gelişmiş ve daha fazladır. Deniz dibi ve mağara içlerinde kalsiyum karbonat minerallerinin su dibine çökelmesi ve başkalaşım geçirerek kayaçlara dönüşmesiyle oluşur. Oluşumu sırasında içerisindeki bileşik ve minerallerin bir araya gelmesi müthiş bir doğa eseridir. Silis, silika, magnezyum karbonat, kalsiyum karbonat, demir oksit, mika grupları ve grafit gibi mineraller; metamorfizm sürecinde kayacın sertlik oranını, kristal boyutlarını, porozite, renk ve desen özelliklerini önemli ölçüde belirler ve zengin bileşen grubu ile bir çok doğal taş grubunu da içinde barındırır.
Mermerler yapısal ve dokusal, jeolojik, karakteristik, fiziksel, kimyasal ve mineralojik özelliklerine göre farklı sınıflara ayrılır. Yer kabuğunun ana hatlarını oluşturan farklı tür ve özelliklere sahip olan kayaçlar jeolojik olarak 3 sınıfa ayrılır.
- Metamorfik Kayaçlar; Mermer, şisti mermer, arduvaz (kayağantaşı), şist, fillit (fillat), sleyt (kayrak taşı), gnays, serpantin, tremolit şist, amfibolit, granodiyorit, rekristalize kireç taşı, kalkopirit şist, mika şist, kalkşist, metaşist, klorit şist, metagranit, kuvarsit, metamermer.
- Magmatik Kayaçlar; Granit, andezit, dasit, riyolit, diyabaz, bazalt, diyorit, granodiyorit, aplit, pegmatit, peridotit, gabro, komatit, lamproit, kimberlit.
- Sedimanter Kayaçlar; Kireç taşı (kalker), traverten, yarı saydam (oniks) mermer, dolomit, anhidrit-jips (alçı taşı), kaya tuzu, silvin, çört, silttaşı, kumtaşı, çakıltaşı, kiltaşı, kömür (antrasit, taş kömürü, linyit, turba), mercan kalkeri, tebeşir.
Mermerler, yapısal ve dokusal özelliklerine göre 4 sınıfa ayrılır.
- Laminal Mermer (ince taneli ve renkli şeritlere sahiptir.)
- Masif Mermer (ince iri taneli ve kompakt görünüme sahiptir.)
- Şisti Mermer (mika grubu mineraller içerir, yapraklı yapıya sahiptir.)
- Breşik Mermer (ana dolgusu ikincil minerallerle desteklenir, farklı renk ve minerallere sahip olur.)
Mineral bileşim ve oranlarına göre mermer 4 sınıfa ayrılır.
- Mermer; %95 kalsit (CaCO3) içerir. Kuvars ve mika gibi diğer mineralleri içerebilir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir.
- Mermer-Skarn; %80-90 arasında kalsit içerir. Gröna, diopsit, olivin, plajioklas ve epidot gibi diğer mineralleri içerebilir. Masif yapıda ve taneli dokuya sahiptir.
- Spolen; %80 oranında kalsit içerir. Plajioklas, flaapit, tremotil, diopsit ve gröna gibi diğer mineralleri içerebilir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir.
- Kalkşist; %60-70 arasında kalsit içerir. Ayrıca; epidot, mika, klorit ve lepidolit gibi diğer mineralleri içerebilir. Şisti yapıda ve yönlü dokuya sahiptir.
